Dolomity to jedna z pereł w krajobrazowej kolii Europy. Kierunek odwiedzany chętnie przez turystów i pasjonatów sportów górskich o każdej porze roku. Szczególnie latem dużą popularnością cieszą się tutejsze szlaki, których sieć gęsto spowija skaliste szczyty, wysokie przełęcze i rozległe doliny, dając turyście niezliczone możliwości eksploracji tego pięknego pasma górskiego.
Południowy Tyrol i Dolomity
Dolomity to charakterystyczne pasmo górskie w północno-wschodniej części Włoch, które swoją malowniczość zawdzięcza w dużej mierze silnie zerodowanym skałom wapiennym i dolomitom. W 2009 r. część obszaru Dolomitów, licząca 141 903 ha oraz obejmująca 18 szczytów o wysokości ponad 3000 m, została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Stało się tak nie tylko za sprawą spektakularnych widoków, ale również jednego z najlepiej zachowanych systemów platform węglanowych oraz licznych skamieniałości.
Pasmo znajduje się częściowo w krainie geograficznej Południowego Tyrolu, rejonu oferującego niemal nieskończone możliwości aktywnego spędzania wakacji. Zimą jest to jeden z najbardziej popularnych kierunków dla narciarzy, natomiast latem znajdziemy tu liczne szlaki piesze, trasy rowerowe o różnej trudności oraz niezliczoną ilość dróg wspinaczkowych i via ferrat. Dodając do tej mieszanki 300 dni słońca (w roku), odrębną i wyjątkową kulturę tutejszych mieszkańców oraz fantastyczną kuchnię i wina, otrzymamy przepis na idealne wakacje.
Turystyka górska w Południowym Tyrolu
Wśród aktywności, dla których Dolomity odwiedzają miłośnicy gór z pewnością ważne miejsce zajmuje hiking i trekking, czyli krótsze i dłuższe, piesze wycieczki z plecakiem. To właśnie im postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej w niniejszym artykule.
Południowy Tyrol uważany jest za jedno z najlepszych miejsc do uprawiania turystyki górskiej na świecie, m.in. za sprawą świetnie przygotowanej infrastruktury. Łączna długość oznakowanych szlaków wynosi ponad 13 tys. km! Wśród takiej mnogości potencjalnych wycieczek bez problemu znajdziemy optymalną trasę na każdą okazję: czy będzie to ambitny trekking długodystansowy, czy przyjemny spacer z całą rodziną.
Najciekawsze szlaki prowadzą przez środkową część Dolomitów (obszar ze wspomnianej listy UNESCO). To tu znajdziemy rozległe panoramy i najbardziej imponujące skalne ściany, górujące nad zielonymi dolinami. Wiele z tych szlaków dostępnych jest dla każdego – niezależnie od kondycji fizycznej – ponieważ startują one z punktów położonych już dość wysoko. Widokami możemy cieszyć się bez konieczności olbrzymich podejść. Dla poszukiwaczy przyjemności nie bez znaczenia będą też malowniczo ulokowane schroniska górskie, w których zaznamy chwili odpoczynku i spróbujemy lokalnych specjałów.
Nie oznacza to bynajmniej, że poszukiwacze mocniejszych wrażeń nie odnajdą w Południowym Tyrolu wyzwań na miarę swoich potrzeb. Dolomity oferują liczne szlaki umożliwiające wielodniowe trekkingi, a satysfakcję z pokonywanych trudności odnajdziemy na licznych eksponowanych szlakach wiodących na najwyższe szczyty, a także – a może i przede wszystkim – na słynnych włoskich via ferratach.
Pora przyjrzeć się bliżej kilku wybranym wariantom.
Dolomites UNESCO Geotrail
Trasa wiodąca od Bletterbachschlucht do Drei Zinnen/Tre Cime to 176 kilometrów wędrówki rozbitej na 10 etapów. Można je pokonać na raz – zostawiając sobie na koniec jak wisienkę na torcie panoramę ikony Dolomitów, słynne Drei Zinnen – lub potraktować poszczególne etapy jako propozycje osobnych wycieczek.
Niezależnie od naszego wyboru, wędrówka szlakiem Dolomites UNESCO Geotrail jest jednym z najlepszych sposobów na poznanie tych gór oraz ich geologicznej historii. Dydaktyczny charakter tego szlaku umożliwia poznanie procesów, które na przerzeni 200 mln lat ukształtowały Dolomity.
Szlak rozpoczyna się w wąwozie Bletterbachschlucht niedaleko Bolzano/Bozen i prowadzi przez samo serce Dolomitów, do Sesto/Sexten w dolinie Alta Pusteria. Kolejne etapy zostały nazwane i opisane szczegółowo w przewodniku „Dolomites UNESCO Geotrail”, ze względu na wielkość tego trekkingu możemy w tym miejscu przedstawić tylko ich skrótowy opis:
- „Od ziemi do morza”: to ponad 12-kilometrowy odcinek, będący początkiem GeoTrail. Prowadzi od Bletterbach do przełęczy Lavazèjoch, a jego przejście zajmuje ok. 5 godzin. Na pierwszym etapie można zobaczyć warstwy geologiczne obrazujące 40 milionów lat zmian i kształtowania się Dolomitów.
- „U stóp triasowego atolu”: kolejny fragment to 20 km pomiędzy przełęczami Lavazèjoch i Karerpass. Ten odcinek możemy z pewnością potraktować jako cel sam w sobie. Szlak prowadzi pod legendarnym masywem Latemar i kończy się w okolicach pięknego jeziora Karer See/Lago di Carezza.
- „Skrzyżowanie wielkie rafy Schlern/Sciliar”: z przełęczy Karerpass do chaty Tierser Alpl prowadzi trochę krótszy, bo liczący ok. 15 km szlak. Odcinek ten jest jednak bardziej stromy – przyjdzie nam tutaj pokonać ok. 1850 m. w pionie. Wędrówka tym szlakiem jest bardziej wymagająca, jednak walory estetyczne Parku Krajobrazowego Schlern-Rosengarten / Sciliar-Catinaccio wynagrodzą wszelkie trudy. Z ciekawostek ekologicznych będziemy mieli okazję zobaczyć tutaj miejsce styku dawnych raf.
- „Królestwo Wulkanów”: dalej szlak wiedzie z Tierser Alpl do miejscowości. Po drodze można podziwiać krajobraz Seiser Alm / Alpe di Siusi, ze sławnym masyw Sassolungo i Sassopiatto oraz charakterystyczną górą Schlern. W tym rejonie występują skały wulkaniczne sprzed 230 mln lat, które miejscami są niemal zupełnie czarne.
- „Powstanie Dolomitów”: na tym odcinku stajemy przed wyborem. Szlak prowadzący przez Val Gardenę możemy pokonać pieszo lub na sporym fragmencie skorzystać z kolejki w Seceda. Pierwsza opcja, choć bardziej wymagająca, będzie chyba ciekawsza, jednak trzeba liczyć się z wędrówką, podczas której przyjdzie nam zdobyć 2000 m wysokości. Trasa prowadzi St. Ulrich do chaty Puez. Z tego miejsca rozciąga się niesamowity widok na panoramę Dolomitów, płaskowyż Seceda oraz masyw Geisler/Odle – niesamowity krajobraz, który często pojawia się w filmach oraz na fotografiach.
- „Nurkowanie w głębinach mórz i oceanów”: na tym odcinku przemierzać będziemy tereny Alta Badia, w tym po płaskowyż Col Alt. To łagodniejszy fragment – więcej jest tu zejść niż podejść. Na trasie widać liczne wyżłobienia w skałach, powstałe na skutek działania wody gdy obszar znajdował się w głębinach oceanu.
- „Z warstwy powstaje fałd”: z Armentaroli to Pederü szlak prowadzi przez łańcuch górski Fanes, okolicę popularną wśród rowerzystów. Jego przejście powinno zając ok. 5,5 godz. Charakterystyczną cechą tutejszych warstw skalnych jest ich pofalowanie, wynikające z ruchów tektonicznych. Warto po drodze odwiedzić Park Krajobrazowy Fanes-Senes-Braies.
- „Dolomity przyjmują obecny kształt”: przejście 19-kilometrowego odcinka od Pederü do płaskowyżu Plätzwiese/Prato Piazza zajmie ok. 7 godzin. Zobaczymy tu liczne przykłady erozji, który postępowała po wyschnięciu mórz.
- „Odrodzenie raf”: doskonały fragment szlaku z Plätzwiese do schroniska Dreizinnenhütte, może stanowić sam w sobie atrakcyjną wycieczkę, a to za sprawą wejścia na szczyt Strudelkopf. Roztacza się z niego daleki widok na sławny masyw Drei Zinnen, w kierunku którego podążamy. Po kątem geologicznym, warto zwrócić uwagę na mijane po drodze skały wyglądające jak rafy koralowe.
- „Koniec archipelagu”: na liście must-see każdego amatora wędrówek górskich Drei Zinnen znajdują się zazwyczaj wysoko. Okolice te robią niesamowite wrażenie i stanowią piękne zwieńczenie długiej wędrówki. Ostatni fragment prowadzi ze schroniska Dreizinnenhütte do miejscowości Sexten/Sesto i liczy ok. 15 km, z których większość prowadzi w dół.
W przewodniku „Dolomites UNESCO Geotrail” zamieszczone zostały szczegółowe opisy etapów dalekobieżnej wędrówki oraz geologiczne ciekawostki (przewodnik zawiera mapki szlaków).
- Szerzej ten wyjątkowy szlak opisywaliśmy tutaj.
- Opisy poszczególnych etapów tego szlaku oraz mapy dostępne są na stronie Południowego Tyrolu
The Adolf Munkel Trail / Adolf Munkel Weg
Czyli szlak śladami Adolfa Munkela, to propozycja bardziej relaksacyjnej wędrówki doliną Villnösser Tal/Val di Funes, prowadzącej do stóp masywu Geisler. Podążając tą stosunkowo łatwą pętlą będziemy mieli okazję odetchnąć pełną piersią i zachwycić się urokami, jakie oferują alpejskie przestrzenie oraz bujna i różnorodna roślinność.
Wędrówka rozpoczyna się na wysokości 1685 m, przy bacówce Zanser Alm (w pobliżu znajduje się również łatwo dostępny rejon wspinaczkowy dla początkujących o tej samej nazwie), powyżej miejscowości St. Magdalena/Santa Maddalena.
Szlak nr 6 (w kierunku Tschantschenon) początkowo pnie się delikatnie w górę wzdłuż strumienia. Podążając nim, już z tego miejsca podziwiać można imponującą panoramę masywu Geisler. Tuż przed mostem Tschantschenon Bach skręcamy w prawo, w górę na szlak nr 35 – The Adolf Munkel Trail / Adolf Munkel Weg.
Podążając dalej za dobrze widocznymi znakami dotrzemy na alpejskie pastwisko – hale, na których przywitać mogą nas krowy, konie i osły. Przemierzając kwiecistą łąkę dotrzemy do bacówki Gschnagenhardt Alm, położonego na wysokości ok. 2000 m. Jeśli pogoda pozwoli (a zazwyczaj tak właśnie jest) będziemy mogli rozkoszować się tutaj chwilą spokoju, pysznym jedzeniem i napojami.
Kolejny odcinek trasy (od tego momentu trzymamy się szlaku nr 36) przeprowadzi nas przez alpejski las do kolejnej bacówki – Dusler Alm. Stąd rozpoczniemy stopniowe schodzenie, z powrotem do Zanser Alm.
- Długość trasy: 9 km
- Czas wędrówki: 3 godz.
- Szlaki: 6, 35, 36
Naturonda – Città dei Sassi (Kamienne Miasto)
Kolejną łatwo dostępną i niemniej przyjemną trasą jest Naturonda. Będąc w dolinie Gröden/Val Gardena z pewnością warto wybrać się na ten stosunkowo krótki szlak. O jego atrakcyjności stanowią nie tylko piękne widoki na pobliskie Sassolungo i panoramę bardziej oddalonych szczytów, ale również niezwykłe formacje skalne.
Poczynając od przełęczy Passo Sella (możemy dostać się tu z łatwością autobusem) podczas wędrówki podążać będziemy za znakami „Naturonda” oraz oznaczeniami szlaku nr 526. Z przełęczy, czyli z wysokości ok. 2170 m będziemy podczas tej wędrówki cały czas schodzić w dół, aż dotrzemy w okolice Monte Pana (ok. 1600 m) skąd – również autobusem – będziemy mogli powrócić w doliny.
Po drodze będziemy mieli okazję podziwiać z bliska pionowe północne ściany Sassolungo oraz porozrzucane u ich stóp głazy o przeróżnych kształtach. Wzdłuż Naturonda rozmieszczone są tablice informacyjne, dzięki którym będziemy mogli dowiedzieć się nieco więcej na temat fauny i flory regionu Val Gardeny.
- Długość trasy: 7,1 km
- Czas wędrówki: 1 godz.
- Szlaki: „Naturonda”, 526
Informacje praktyczne – dojazd do Południowego Tyrolu
- Samochodem. Dojazd trasą Brennerpass lub „drogą brennerską” (Brennerstraße). Podróż z Warszawy
zajmie 15, a z Krakowa – 11 godzin. - Samolotem. Lotniska położone najbliżej Południowego Tyrolu są w Innsbrucku lub w Weronie. Inne znajdują się w Monachium, Wenecji, Treviso, Bergamo i Mediolanie.
- Pociągiem. Do wyboru mamy dwie trasy: Monachium – Innsbruck – Brennero/Brenner – Bolzano/Bozen oraz Wiedeń – Salzburg – Innsbruck – Brennero – Bolzano.
Więcej informacji na temat letnich aktywności w Południowym Tyrolu znajdziecie na stronie: www.suedtirol.info/lato
Redakcja, na podstawie materiałów Südtirol