16 stycznia obchodził 55 urodziny. Chroni niezwykłe i unikatowe pomniki przyrody, a także wyjątkowe góry – Karkonosze, które coraz gorzej znoszą rosnącą z roku na rok liczbę turystów, oraz postępującą komercjalizację terenów górskich. Dlaczego Parki Narodowe są tak istotne i dlaczego warto wspierać ich działalność?

Dlaczego powstał Karkonoski Park Narodowy? Choć odpowiedź wydaje się oczywista, niestety nie wszyscy odwiedzający karkonoskie tereny są tego świadomi:

Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.

Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1.000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe.

Obszar parku narodowego jest udostępniany w celach naukowych, edukacyjnych, kulturowych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych w sposób, który nie wpłynie negatywnie na przyrodę w parku narodowym.

Wyjątkowość Karkonoszy i ich niepowtarzalne walory sprawiły, że już w 1933 roku w miejscach szczególnie cennych utworzono pierwsze rezerwaty przyrody: Śnieżne Kotły, Czarny Kocioł, Kocioł Łomniczki, Kocioł Małego Stawu, Kocioł Wielkiego Stawu. Po II wojnie światowej zaczęto czynić starania w celu utworzenia parku narodowego. Profesorowie z Uniwersytetu Poznańskiego i Uniwersytetu Wrocławskiego jako pierwsi podjęli kroki, aby zrealizować zamierzony cel. Po kilkunastu latach przygotowań i uzgodnień 16 stycznia 1959 roku mocą Rozporządzenia Rady Ministrów został utworzony Karkonoski Park Narodowy.

Wszystkie parki narodowe znajdujące się w Polsce mają za zadanie chronić przede wszystkim przyrodę. Jest to niezwykle istotne szczególnie w czasach, kiedy ingerencja człowieka w środowisko naturalne jest największa w historii. Jednak wciąż niewielu turystów odwiedzających np. Karkonosze zdaje sobie sprawę z tego, że Park, poprzez wytyczanie szlaków, ich czasowe zamykanie, czy remontowanie odpowiada także za nasze bezpieczeństwo.

Ileż to razy, nie tylko w Karkonoszach, ale i innych polskich górach, turyści irytowali się na widok tabliczki z napisem „szlak czasowo zamknięty”. Najgorsze jest jednak to, że bardzo duża liczba z nich tego typu ostrzeżenia, a wręcz nakazy zupełnie ignoruje, wchodząc na szlak, który jest np. w remoncie, bądź jest zamknięty z powodu zagrożenia lawinowego. Przepisy Karkonoskiego Parku Narodowego mówią jednoznacznie:

Na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego można poruszać się wyłącznie po oznakowanych szlakach turystycznych, a odpoczywać na strefach wypoczynkowych. 

A czasowe wyłączanie fragmentów szlaków zawsze wynika z bardzo konkretnych powodów.

Karkonoski Park Narodowy każdego roku odwiedza około 2 mln turystów. Jest to niezwykle duża liczba, szczególnie jeśli zestawi się ją z całkowitą powierzchnią parku (5,5 tys. hektarów). Oczywiście turyści korzystają z wytyczonych szlaków, co powoduje, że teren, po którym się poruszają, jest w rzeczywistości nieporównywalnie mniejszy, przez co cały Park należy do jednego z najbardziej „rozdeptanych” parków w Polsce. Dlatego tak istotne jest stosowanie się do zaleceń jego pracowników.

Rosnąca z roku na rok liczba turystów przemierzających karkonoskie szczyty jest też jednym z powodów, dla którego pobierane są opłaty za wstęp na teren Parku. Utrzymanie szlaków, konieczność remontowania niektórych ich odcinków (w zeszłym sezonie wyremontowany został czerwony szlak „zakosami” na Śnieżkę), to niezwykle kosztowne przedsięwzięcia. Do tego dochodzi także dbałość o ochronę przyrody, która oprócz destrukcyjnej działalności niektórych grup turystów, wciąż ponosi konsekwencje wydarzeń sprzed lat, kiedy to bardzo duży poziom zanieczyszczenia powietrza niszczył karkonoskie lasy (co dziś wciąż widać np. w otoczeniu Sowiej Doliny).

Nie zapominajmy także, że klimat Karkonoszy jest niezwykle surowy, a huraganowe wiatry często czynią spustoszenie nie tylko w drzewostanie, ale i elementach karkonoskiej infrastruktury (płoty, mostki, oznaczenia szlaków, tyczki).

Obecna powierzchnia parku wynosi 5580 ha. Największą cześć parku zajmują lasy – 3942 ha – objęte głównie ochroną częściową. Tereny położone powyżej górnej granicy lasu czyli piętro subalpejskie i alpejskie o powierzchni 1726 ha objęto ochroną ścisłą. Park swoim zasięgiem obejmuje Główny Grzbiet Karkonoszy od zachodnich zboczy Mumlawskiego Wierchu na zachodzie po Przełęcz Okraj na wschodzie. W skład Parku wchodzą również dwie enklawy na Pogórzu Karkonoskim: Góra Chojnik oraz Wodospad Szklarki. Obie enklawy włączono do Parku ze względu na dobrze zachowane naturalne lasy podgórskie i dolnoreglowe (głównie lasy bukowe). Karkonoski Park Narodowy położony jest na terenie sześciu gmin: Szklarska Poręba, Piechowice, Jelenia Góra, Podgórzyn, Karpacz i Kowary.

Uzupełnieniem materiału dotyczącego Karkonoskiego Parku Narodowego jest rozmowa ze specjalistą ds. udostępniania Parku, panem Michałem Makowiskim:

                        Szymon Matuszyński

(w oparciu o materiały własne, marki Karkonosze oraz materiały Karkonoskiego Parku Narodowego)