Raki nie są sprzętem zarezerwowanym dla profesjonalistów, przydadzą się każdemu, kto wybiera się w góry. Śnieg czy lód na stokach może okazać się śliski i niebezpieczny. Raki są więc podstawowym elementem wyposażenia turysty, zapewniającym bezpieczeństwo i pewność poruszania się w takich warunkach.
***
Nakładki
Najlżejszy kaliber. Gumowe nakładki z małymi kolcami, które mogą okazać się pomocne na twardym, oblodzonym podłożu, takim jak chodnik, jednak w większości górskich sytuacji się nie sprawdzą.
Raczki
Kompaktowe i lekkie, wykonane zazwyczaj z łańcucha, gumy i niewielkich zębów ustawionych prostopadle do podłoża. Sprawdzą się podczas spacerów po zaśnieżonych ścieżkach w dolinach i na prostych szlakach gór typu beskidzkiego. Dobra opcja awaryjna lub podstawowy ekwipunek, jeśli nigdy nie zapuszczamy się na trudniejsze szlaki. Czasami zimą używają ich biegacze górscy.
Raki
Podstawowy element wyposażenia zimowego turysty i alpinisty. Umożliwiają sprawne i bezpieczne poruszanie się w górach, w terenie śnieżnym i lodowym. Różnią się głównie rodzajem mocowania do buta. Z tym wiąże się ich zastosowanie.
Raki: typy – zastosowanie
RAKI KOSZYKOWE. Często nazywane turystycznymi, bo służą do chodzenia po górach – wspinanie się w nich nie jest niemożliwe, ale jest uciążliwe. Ich zaletą jest możliwość dopasowania do każdego modelu buta turystycznego. Jeśli buty mają miękką podeszwę, warto wybrać model z elastycznym łącznikiem. Takie raki, w komplecie z prostym czekanem turystycznym, stanowią podstawowe oręże tatrzańskiego turysty zimowego. Minusem tego rozwiązania, oprócz niskiej sztywności układu but-rak, jest czasochłonność mocowania i konieczność silnego dociągania pasków, które w przypadku miękkiej cholewki mogą niekorzystnie wpłynąć na komfort i termikę butów. Raki koszykowe posiadają zęby poziome (10-12), które zapewniają stabilne stanie w miękkim podłożu (śnieg, zmrożone trawki).
PÓŁAUTOMATY. Typ pośredni, jeszcze turystyczny. Z przodu posiadają koszyk, z tyłu zaczep automatyczny. Pasują do butów ze specjalnym rantem z tyłu, które zazwyczaj są dość sztywne. Co za tym idzie, taki komplet but-rak umożliwia pewne poruszanie się w trudniejszym terenie, np. na Orlej Perci. To dobre rozwiązanie dla ambitnych turystów, którzy nie potrzebują droższych raków i butów przeznaczonych do wspinania.
AUTOMATY. Typ przeznaczony do alpinizmu, z automatycznym zaczepem z przodu i z tyłu. Automaty umożliwiają szybkie mocowanie na bucie z dwoma rantami – taki zestaw jest najsztywniejszym rozwiązaniem, pozwalającym na wspinanie w terenie lodowym, mikstowym i skalnym. Modele tego typu posiadają często wymienne przednie zęby, które są ustawione pionowo dla bardziej precyzyjnej pracy w lodzie i w skale. Można je również skonfigurować jako monopoint – jeden ząb z przodu. Pionowe ustawienie zapewnia też większą sztywność, a więc i pewność stania na przednich zębach. Druga para zębów jest w takich modelach zazwyczaj mocniej wysunięta do przodu i pełni funkcję dodatkowego wsparcia, potrzebnego np. w tatrzańskich trawkach. Przekrój przednich zębów raków o kształcie litery T jest kompromisem łączącym w pewnym stopniu atuty ustawienia poziomego i pionowego.
Wiele marek stara się pomóc klientom w wyborze odpowiedniego typu raków. Powyższy przykład ilustruje różnice pomiędzy konkretnymi modelami marki Petzl.
Raki: materiały
RAKI STALOWE. Większość raków produkuje się ze stali, która choć sporo waży, najlepiej spisuje się w zimowych warunkach, pod sporymi obciążeniami i w kontakcie z twardą, granitową skałą. Niektórzy producenci sięgają po stal nierdzewną, która jest trwała i ładnie wygląda.
RAKI ALUMINIOWE. Zauważalnie lżejsze (nawet o połowę!), ale za to dużo mniej trwałe Są propozycją skierowaną przede wszystkim do skitourowców, którzy większość dnia spędzają na nartach, a raki mają w plecaku na wszelki wypadek lub na krótki odcinek podejścia w bardzo stromym terenie, zazwyczaj po śniegu/ lodzie – nie skale. Występują najczęściej z mocowaniem typu automat i półautomat.
PODKŁADKI ANTYŚNIEGOWE. Ważny element raków, wykonany z elastycznej gumy lub tworzywa, zapobiegający gromadzeniu się śniegu po podeszwą. Szczególnie istotne w mokrym, klejącym się śniegu.
Chodzenie w rakach…
… nie jest skomplikowane. Warto jednak pierwsze kroki stawiać świadomie i pamiętać o tym, że nasza uzbrojona w zęby stopa będzie zachowywać się nieco inaczej. Nie będzie poślizgu, możliwości szurania, a zęby mogą zahaczyć o wystający spod śniegu kamień lub nogawkę spodni.
Dopasowanie raków jest bardzo proste
Większość modeli wyposażona jest w łącznik – podłużny element łączący przednią i tylną ramę raka, który posiada rząd dziurek. Raki występują w jednym rozmiarze, do długości buta dopasowujemy je za pomocą łącznika. Dla bardzo dużych rozmiarów stopy dostępne są dłuższe łączniki.
Na końcu skali: drytooling
Najbardziej ekstremalna odmiana wspinania z wykorzystaniem specyficznych raków. Wspinacz posługuje się butami wyposażonymi w zęby przymocowane bezpośrednio i na stałe do podeszwy buta oraz czekanami sportowymi (dziabami), pokonując trudne, niejednokrotnie mocno przewieszone drogi w skale.
Red.
***
Polecamy również: