Buty trekkingowe są nieodłącznym wyposażeniem górskiego turysty. Dobrze dobrane obuwie pozwala sprawnie poruszać się w wymagającym terenie. Można zaoszczędzić na wielu elementach ekwipunku, ale nie warto tego robić w przypadku butów trekkingowych – jako fundament komfortu i bezpieczeństwa powinny być priorytetem w planowaniu zakupowego budżetu. Dzięki temu unikniemy pękających cholewek, rozklejających się podeszew i przemakania.
***
Dobre buty wyróżniają się pięcioma podstawowymi cechami. Są:
- lekkie,
- wodoodporne,
- oddychające,
- przyczepne,
- odpowiednio dopasowane do stopy.
W tym artykule skupimy się na tak zwanych butach trzysezonowych, z których będziecie korzystać w okresie od wiosny do jesieni, a w łagodniejszych warunkach także zimą. Od butów na zimowe trekkingi różnią się bardziej giętką podeszwą, brakiem specjalnych wcięć na raki półautomatyczne lub automatyczne, a także brakiem ociepliny. Na wędrówkach po Bieszczadach czy „standardowych” szlakach w Tatrach buty nie powinny być zbyt sztywne, aby umożliwiać swobodne przetaczanie się stopy.
Cholewka
Wykonana z oddychającego materiału, na przykład zamszu lub materiałów syntetycznych typu nylon. Producenci często stosują połączenie tych materiałów – główna część cholewki uszyta jest z zamszu i posiada syntetyczne wstawki, na przykład w postaci siateczki.
Odrębną kategorią są buty wykonane w całości ze skóry (nubukowej lub licowej). Wymagają odpowiedniej pielęgnacji i impregnacji, aby sprawdzić się w wilgotnych warunkach.
***
Zobacz również:
***
Membrana
Porowata konstrukcja membrany sprawia, że woda z zewnątrz nie przedostaje się do środka buta. Jednocześnie pozwala odprowadzić pot z wnętrza buta w postaci pary. Dzięki membranie mokra trawa, błotnista ścieżka czy przypadkowe wdepnięcie w kałużę nie pokrzyżują dalszych planów wędrówki. Wśród doświadczonych wędrowców „buty z membraną czy bez” to często sporny temat, jednak w większości przypadków taka opcja w butach trzysezonowych sprawdza się najlepiej.
Najbardziej znanym producentem jest firma Gore, a jej sztandarowym produktem jest membrana GORE-TEX. Wiele marek stosuje własne materiały, których parametry wodoodporności i oddychalności również są bardzo wysokie.
Śródpodeszwa
Część buta umieszczona między gumową podeszwą a wkładką, która odpowiada za amortyzację oraz stabilizację stopy w czasie marszu. Wykonuje się go zwykle z materiałów typu pianka EVA czy pianka poliuretanowa. Czasami jako dodatkowe wzmocnienie stosuje się także elementy usztywniające z tworzywa sztucznego, na przykład płytki z TPU (termoplastycznego poliuretanu).
Podeszwa
Gumowa część buta odpowiadająca za właściwości antypoślizgowe. Specjalnie ukształtowany bieżnik (czyli system „rowków”) umożliwia łatwiejsze pokonywanie stromych podejść oraz usuwanie błota i kamieni z podeszwy. W zależności od przeznaczenia buta guma może mieć różne stopnie miękkości. Najbardziej znanym producentem w branży obuwniczej jest Vibram, którego podeszwy słyną z przyczepności i trwałości.
System sznurowania
Modele trekkingowe wyposażone są w system haczyków i przelotek, które umożliwiają dobre dopasowanie buta na każdym odcinku cholewki. Wielu producentów stosuje własne rozwiązania, ułatwiające szybsze wiązanie lub ściślejsze dopasowanie.
Sznurówki
Powinny być mocne i solidne, ale niezbyt twarde i śliskie, ponieważ wtedy mają tendencję do ciągłego rozwiązywania się.
Kołnierz
Stabilizuje kostkę, chroni przed dostaniem się do wnętrza buta piasku, śniegu i kamieni. Dobrze, by był wykonany z miękkiej pianki – dzięki temu nie ociera skóry i zmniejsza nacisk buta na ścięgno Achillesa.
Język
Solidne buty wyposażone są w język częściowo zszyty z cholewką, co zapobiega przedostawaniu się kamieni i brudu od przodu. Język powinien być wykonany z miękkich i oddychających materiałów.
Gumowa osłona czubka i otok
Buty trekkingowe oblewa się gumą na czubku, a czasem również dookoła cholewki tuż nad podeszwą. Taki zabieg zwiększa trwałość obuwia, chroni przed uderzeniami o skały czy kamienie i poprawia przyczepność podczas wspinaczki na strome zbocze.
Wkładki
Standardowe wkładki stosowane przez producentów rzadko mają jakieś specjalne właściwości. Jeżeli macie skłonność do potliwości albo powstawania pęcherzy, warto wymienić wkładki na takie z wyższej półki,na przykład antybakteryjne lub „sportowe” o wyższej oddychalności.
Wskazówki – wybierz dobry rozmiar
Buty trekkingowe należy wybierać „z zapasem”. Rozmiar obuwia, które nosicie w mieście, powinien być jedynie punktem wyjściowym. Najczęstszym błędem turystów jest kupowanie butów zbyt małych, co grozi uszkodzeniem paznokci, obiciem palców i odciskami (szczególnie w momencie schodzenia). W ściśniętych palcach gorzej krąży krew, dlatego niewłaściwie dobrany rozmiar może być przyczyną, dla której w niższych temperaturach marzną stopy.
Warto poświęcić więcej czasu na przymiarkę butów. Specjalistyczne sklepy posiadają odpowiednie ścieżki do testowania obuwia, ale możecie to zrobić także na schodach – schodząc z nich tak, żeby stopa przesuwała się maksymalnie do przodu. Jeśli czujecie, że wasze palce dotykają przodu buta, prawdopodobnie musicie sięgnąć po większy rozmiar. Zwracajcie też uwagę, czy pięta jest odpowiednio ustabilizowana – jeżeli czujecie z tyłu zbyt dużo luzu, z dużym prawdopodobieństwem wycieczka skończy się otarciami.
Skarpety
Do butów trekkingowych warto dobrać odpowiednie skarpety, na przykład z wełny merino lub ze specjalnych oddychających, syntetycznych materiałów. Takie skarpety będą lepiej „współpracować” z membraną i szybciej schnąć. A jeśli wybierzecie model z wełny merynosa, unikniecie nieprzyjemnych zapachów pod koniec wędrówki. Skarpety trekkingowe mają także grubszą wyściółkę w okolicach palców i pięty, dzięki czemu zmniejszają ryzyko otarć.
Julia Klimek