K2 (8611 m n.p.m.), nazywana też Czogori, Godvin Austen, to najwyższa góra Karakorum, drugi co do wysokości szczyt świata. Przez wielu alpinistów jest uznawany za najtrudniejszy i najpiękniejszy spośród wszystkich 14 ośmiotysięczników. Dwa lata temu obchodzono 60. rocznicę jego zdobycia. Dokonali tego alpiniści włoscy: Achille Compagnoni i Lino Lacedelli w dniu 31.07.1954 roku.
Historia polskiego alpinizmu ma również piękne karty związane z podbojem drugiej góry świata, a ten rok szczególnie obfituje w okrągłe rocznice dotyczące tego wydarzenia. Czterdzieści lat temu wyruszyła na K2 pierwsza polska wyprawa. Była to ekspedycja narodowa, zorganizowana przez Polski Związek Alpinizmu, kierowana przez Janusza Kurczaba. I chociaż w jej skład wchodziło 18 czołowych alpinistów, batalia o zdobycie góry nie przyniosła sukcesu. Triumf przyszedł 10 lat później.
W bieżącym roku przypada 30-lecie pierwszego polskiego wejścia na ten arcytrudny ośmiotysięcznik, a zarazem 30. rocznica pierwszego światowego wejścia kobiecego. Autorką obu sukcesów jest Wanda Rutkiewicz, która 23.06.1986 r. (w dniu swoich imienin) jako pierwsza z Polski i pierwsza kobieta weszła na wierzchołek K2.
Oto co powiedziała o tej szczególnej chwili: „Na szczycie stanęłam około 10:15 (…). Miałam przygotowany proporczyk biało-czerwony, miałam przygotowany woreczek, miałam przygotowaną kartkę i coś do pisania. Napisałam swoje imię, nazwisko, skąd jestem, datę wejścia i godzinę wejścia. Napisałam też: „First Woman As-cent”. Cieszyłam się, że jestem pierwszą kobietą na szczycie K2.” (z filmu „K2” Krzysztofa Langa).
Czogori był trzecim szczytem ośmiotysięcznym (po Mount Everest, 8848 m, w 1978 r. i Nanga Parbat, 8125 m, w 1985 r.) zdobytym przez Wandę. Była jedyną alpinistką na świecie, która miała taki dorobek.
W tym samym roku na szczycie K2 stanęło jeszcze czterech polskich alpinistów: Jerzy Kukuczka i Tadeusz Piotrowski, którzy zdobyli południową ścianę K2 (8.07.1986) oraz Przemysław Piasecki i Wojciech Wróż, którzy dokonali pierwszego całkowitego przejścia słynnej Magic Line (3.08.1986).
Jednak sukcesom Polaków towarzyszyła też wielka tragedia. W zejściu zginęli Piotrowski i Wróż. Trzecią polską ofiarą na K2 w 1986 r. była Dobrosława Miodowicz-Wolf, która zmarła z wyczerpania po nieudanej próbie osiągnięcia szczytu. W sumie 30 lat temu na drugiej górze świata śmierć poniosło 13 alpinistów różnych narodowości, w tym troje Polaków.
Dziesięć lat później, w 1996 r., szczyt K2 osiągnęło trzech kolejnych polskich alpinistów: Krzysztof Wielicki (10.08.1996), Ryszard Pawłowski i Piotr Pustelnik (14.08.1996) wchodząc północnym filarem.
Wyczyny te oraz sukcesy Polaków w himalaizmie zimowym (wówczas 8 pierwszych wejść na szczyty ośmiotysięczne) kusiły polskich alpinistów do zmierzenia się z K2 zimą. Cel taki postawiła sobie pierwsza zimowa wyprawa na K2, kierowana przez Andrzeja Zawadę, która wyruszyła 1987/88 oraz druga zimowa wyprawa na K2, którą 2002/2003 poprowadził Krzysztof Wielicki. Próby zimowego zdobycia drugiej góry świata dotąd nie powiodły się.
W ciągu ostatnich 20 lat tylko czterem polskim alpinistom udało się stanąć na wierzchołku K2: Dariuszowi Załuskiemu (27.08.2011), Adamowi Bieleckiemu (31.07.2012), Januszowi Gołąbowi i Marcinowi Kaczkanowi (31.07.2014).
Ogółem wśród polskich zdobywców K2 jest 11 mężczyzn i wciąż tylko jedna kobieta – WANDA RUTKIEWICZ. Jej imieniem są nazywane Przeglądy Filmów Alpinistycznych, organizowane przez Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie od 1993 roku.
***
Tegoroczna XXIII edycja festiwalu będzie przebiegała pod hasłem „POLACY NA K2”.
Swój udział w nim zapowiedzieli zdobywcy drugiego szczytu Ziemi oraz inni znakomici polscy alpiniści, m.in. Przemysław Piasecki, Krzysztof Wielicki, Dariusz Załuski, Leszek Cichy, Aleksander Lwow, Marcin Wernik. Jan Faściszewski przeniesie nas w krainę lodów Bajkału, a wystawa fotograficzna Jacka Rępalskiego przybliży odległy Nepal.
Przygotowaliśmy również prawdziwą ucztę filmową. Okazuje się, że ponad 20 lat od zaginięcia Wandy Rutkiewicz jest jeszcze dokument filmowy /z jej udziałem/, zrealizowany przez Mariana Sajnoga i Zbigniewa Dygdałowicza, który nie był prezentowany szerszej publiczności.Jego prapremierowy pokaz odbędzie się w czasie uroczystego otwarcia XXIII Przeglądu Filmów Alpinistycznych, 6 maja o godz. 17:00.
Inną, niezwykle ciekawą pozycją filmową, związaną zarówno z patronką naszego festiwalu, jak i jego tegorocznym tematem jest film „K2. Dotknąć nieba”, reż. Elizy Kubarskiej. Zostanie on zaprezentowany 7 maja, o godz. 18:00.
Poza tym będą Państwo mieli okazję przypomnieć sobie wspaniałe, pełne dramatyzmu wyprawy na K2 oraz na inne szczyty gór. Jeśli chodzi o najnowsze ekspedycje, to zostanie zaprezentowany film zespołu Tagas Expedition 2015, który działał i odniósł sukces w dolinie Lachit w Karakorum.
Cenną pozycją naszego tegorocznego programu będzie film „Jurek”, reż. Pawła Wysoczańskigo, który w ub. roku zdobył kilkanaście nagród na festiwalach filmowych w kraju i za granicą.
Filmem „Na jednej linie”, reż Zofii Haloty, przypomnimy Wawrzyńca Żuławskiego /z okazji setnej rocznicy jego urodzin/ – postać niezwykle ważną dla środowiska alpinistycznego, muzycznego i całej naszej kultury.
Są to tylko niektóre z naszych tegorocznych festiwalowych atrakcji. Wszystko zaś będzie się działo w dniach 6-8 maja w siedzibie Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie, ul. Wybrzeże Gdyńskie 4 /Centrum Olimpijskie/. Wstęp wolny!
Zapraszamy wszystkich miłośników gór, fanów wspinaczki wysokogórskiej, koneserów dobrego kina i Przyjaciół naszego Muzeum. Spotykamy się wszyscy na XXIII Przeglądzie Filmów Alpinistycznych im. Wandy Rutkiewicz. Szczegółowy program zostanie zaprezentowany na początku kwietnia.
Wiesława Wiśniewska
