O Denali znów zrobiło się głośno. Za sprawą kontrowersyjnej decyzji Donalda Trumpa jesteśmy świadkami kolejnej zmiany nazwy góry. Podobnie jak wcześniej, spór o nazwę najwyższej góry Ameryki Północnej odzwierciedla napięcia między rdzenną tradycją a wpływami kolonialnymi.
***
Historia zmian nazwy góry jest dość barwna, choć z perspektywy rdzennych mieszkańców z pewnością przykra. Dla nich to zawsze była Wysoka Góra, czyli Denali – od słowa deenaalee, czyli „wielki” lub „wysoki” w języku koyukon używanym przez rdzenne plemię Koyukon, wchodzące w skład grupy Atabasków, zamieszkującej obszary na północ od gór Alaski.
Dopiero w sierpniu 2015 roku rząd prezydenta Baracka Obamy zatwierdził oficjalnie przemianowanie góry z McKinley na Denali. Był to oczywiście ukłon w stronę tradycji i wyraz szacunku dla rdzennych mieszkańców tych ziem.
Nie była to jednak pierwsza zmiana nazwy, a także, niestety, nie ostatnia.

Historia zmian nazwy Denali
Pierwszy opis góry, pochodzący nie od rdzennych mieszkańców, podał w 1794 roku brytyjski podróżnik George Vancouver, który żeglował po Zatoce Cooka:
…położone w oddali potężne góry pokryte śniegiem, wyraźnie od siebie oddzielone.
Historycy uznają te słowa za pierwszy pisemny opis dwóch najwyższych szczytów Alaski.
Rosyjscy kolonizatorzy Alaski w XVIII i XIX wieku określali Denali jako Bolszają Gorę (Большая Гора – „wielka góra”), aż w 1834 roku Andriej Głazunow użył nazwy Tenada, wywodzącej się od atabaskańskiego słowa Deg Hit’an (również „wielka góra”).

Kolejne nazwy Denali zawdzięczamy poszukiwaczom złota. Po tym jak Stany Zjednoczone kupiły Alaskę od Rosji w 1867 roku, górę nazywano Densmore’s Mountain na cześć Franka Densmore’a, poszukiwacza złota będącego pierwszym Europejczykiem, który dotarł do podnóża góry.
Nazwy Mount McKinley jako pierwszy użył w 1896 roku inny poszukiwacz złota, William Dickey, który pragnął w ten sposób wyrazić wsparcie dla kandydata w wyborach na prezydenta. William McKinley wygrał i został 25. prezydentem USA.
W 1917 roku przegłosowano akt prawny ustanawiający nową nazwę, a także powołano do życia park narodowy Mount McKinley National Park.
Od 1975 roku, a więc przez ponad 40 lat, władze stanu Alaska starały się przywrócić nazwę w ich opinii najbardziej właściwą, czyli Denali. Głównymi przeciwnikami pomysłu byli politycy ze stanu Ohio, z którego pochodził William McKinley. Warto wspomnieć, że McKinley nie miał żadnych powiązań z Alaską, a nawet nigdy nie odwiedził tego stanu.
Nazwę Denali uznano oficjalnie dopiero w 2015 roku. Profesor Alan Boraas w tekście dla „Anchorage Daily News” nazwał decyzję Baracka Obamy słusznym aktem dekolonizacji. Wyprzedzając wydarzenia, pisał również:
Nie jest zaskoczeniem, że czarnoskóry prezydent dekolonizuje nazwę jednego z najbardziej kultowych miejsc w Ameryce Północnej. Donald Trump przysiągł, że gdy zostanie wybrany na prezydenta, zmieni nazwę z powrotem na Mount McKinley. Byłby to akt neokolonializmu i przeciwieństwo dekolonizacji. Neokolonializm to praktyki dominacji ekonomicznej i kulturowej przez elitę władzy, czego celem jest kontrolowanie grup mniejszości.

Ostatnie wydarzenia
Teraz, 10 lat później, świeżo zaprzysiężony, 47. prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump spełnił obietnicę i nakazał przywrócenie górze nazwy Mount McKinley, uzasadniając:
Prezydent McKinley uczynił nasz kraj bardzo bogatym dzięki taryfom celnym i talentowi, był naturalnym biznesmenem i dał Teddy’emu Rooseveltowi pieniądze na dokonanie wielu wspaniałych rzeczy.
Lisa Murkowski, republikańska senatorka z Alaski:
Zdecydowanie nie zgadzam się z decyzją prezydenta. Nazwę Denali nadali górze członkowie rdzennej społeczności Koyukon z grupy Atabasków. Ich język jest bliski wymarcia, a członkowie tej społeczności opiekowali się tą ziemią od niepamiętnych czasów.

Jak na razie najważniejsze organizacje zrzeszające rdzennych mieszkańców Alaski nie komentują decyzji Trumpa. „Juneau Empire” (alaskańska gazeta) opublikowała za to sondaż:
- 54 proc. mieszkańców stanu sprzeciwia się przechrzczeniu Denali
- 26 proc. popiera decyzję,
- 20 proc. nie ma zdania.
W wywiadzie dla „The New York Times” antropolog Gerad M. Smith uspokaja:
Oficjalnie zmiana została zatwierdzona, ale ludzie i tak będą ją nazywać Denali, tak jak to robili od dawien dawna.
Niestety zmiana nazwy Denali to tylko drobiazg w już zrealizowanych działaniach i zapowiadanych planach Trumpa. Nowy prezydent już zmienił nazwę Zatoki Meksykańskiej na Amerykańską, a zapowiada między innymi „odzyskanie” Kanału Panamskiego, „przejęcie” Grenlandii i wyprawę kolonizującą Marsa…
Michał Gurgul
źródła: The New York Times, Juneau Empire, Anchorage Daily News, Wikipedia, FB