Skitouring – kompendium

Niewiele rzeczy na świecie jest przyjemniejszych od dobrej wycieczki na „turach” – pewnie niejeden zapalony skitourowiec to potwierdzi. Dlaczego? O tym przekonacie się sami. W tym miejscu zgromadziliśmy natomiast wiele przydatnych informacji, które pomogą Wam rozpocząć lub rozwinąć tę wyjątkową pasję narciarską. Oto skitouring bez tajemnic.

***

Podstawy

Pierwszą część niniejszego kompendium kierujemy do początkujących. Jeśli śmigacie już samodzielnie, ale chcielibyście wzbogacić wiedzę zapraszamy prosto do kolejnych działów (Sprzęt, Bezpieczeństwo, Planowanie wycieczki, Inspiracje). Tymczasem ze wszystkimi zainteresowanymi zaczynamy od artykułów opisujących z grubsza o co chodzi:

• Skitouring na lajcie, czyli ABC narciarstwa pozatrasowego
• Odmiany skitouringu

Sprzęt

Dobór sprzętu skitourowego to spore wyzwanie. Trudno jest też doradzać, nie znając umiejętności, stylu i zainteresowań konkretnej osoby. Dlatego zawsze zachęcamy początkujących do wypożyczania sprzętu. W ten sposób można na własnej skórze sprawdzić jakie rozwiązania nam odpowiadają, a jakie nie. Niemniej, tych kilka artykułów może Wam pomóc w rozeznaniu tematu. W pierwszym z nich zrobiliśmy kalkulację kosztów wypożyczania vs. zakupu sprzętu:

• Sprzęt skitourowy: sprawdzamy czy da się uniknąć wielkich wydatków
• Buty skitourowe 2021
• Narty skitourowe 2021
• Superwolf – test nart Majesty
• Dynafit Hoji Free 130 – test butów freetourowych

Jak zaznaczaliśmy na wstępie do tej części na początek dobrym pomysłem jest wypożyczenie sprzętu. Koszt całego zestawu to ok. 110-150 zł / dzień. Narty, foki i kije (bez butów) to ok. 60-110 zł / dzień. W wypożyczalniach będziecie mogli wypożyczyć również lawinowe ABC.

Wybrane wypożyczalnie:

• Katowice – pozyczam.katowice.pl,
• Kraków – skimokrakow.pl,
• Kiry – 5+ Szkoła Górska i Majesty,
• szkola-gorska.pl/wypozyczalnia-skiturowa
• Zakopane – Tatra Trade, tatratrade.com.pl
• Zakopane – Yurta Bar, yurtabar.pl

O sprzęt trzeba dbać. Większość z nas przed sezonem oddaje narty do profesjonalnego serwisu i rzeczywiście jest to rozwiązanie najłatwiejsze i najpewniejsze. Jednak część zabiegów serwisowych możmy wykonać sami, np. w trakcie sezonu.

• Serwis skitourowy – zrób to sam

Bez sprzętu, o którym mowa powyżej, nie pojedziemy. Ale oprócz niego musimy zadbać o komfort termiczny i ochronę przed wilgocią, której będzie sporo. Jeżdżąc na nartach wywracamy się w śnieg, zapadamy głęboko, rękawicami dotykamy często nart i innych ośnieżonych elementów. Mokniemy szybciej niż podczas innych aktywności. Tutaj piszemy o tym jak się ubrać na wycieczkę skitourową:

• Skitouring: lista odzieży i sprzętu

Co powinno znaleźć się w plecaku skitourowca? Odpowiedź znajdziecie tutaj:

• Skitouring: plecak skitourowca

Bezpieczeństwo

Niezależnie od planów i pasma górskiego, które obieracie za cel, bezpieczeństwo to podstawa. Zwłaszcza zimą, gdy niskie temperatury i opady śniegu sprawiają, że zagrożeń jest więcej. Na dobry początek, warto zapoznać się z tymi podstawowymi zasadami, które przygotowali dla nas doświadczeni przewodnicy górscy i ratownicy:

• Bezpieczeństwo w górach – 4 zasady, o których trzeba pamiętać

Głównym i największym zagrożeniem dla skitourowca są lawiny. Tutaj znajdziecie bardzo ważne i dobre opracowanie tematu. Jeśli gdzieś zobaczycie tę ulotkę w tradycyjnej formie, koniecznie zabierzcie sobie egzemplarz i zerkajcie od czasu do czasu – lawiny to niestety prawdziwie śmiercionośna ręka natury:

• Wiedza w pigułce: “Uwaga Lawiny!”

Inne artykuły na temat lawin:

• Lawinowe ABC – radzi Akademia Górska TOPR
• Stopnie zagrożenia lawinowego w polskich górach
• Przy którym stopniu zagrożenia lawinowego można bezpiecznie wyjść w góry?
• Poszukiwanie osoby zasypanej przez lawinę – poradnik

Lawiny to jednak nie jedyne zagrożenie. Jeśli zima jest dobra (śnieżna), poniżej granicy lasu i w niższych górach możemy napotkać tzw. studnie śnieżne. Może nie są tak śmiertelnie niebezpieczne jak lawiny, ale warto o nich wiedzieć:

• Tree Well, czyli w lesie również może być skrajnie niebezpiecznie

Apteczka i pierwsza pomoc

Apteczka to element ekwipunku, którego nie może zabraknąć na żadnej wycieczce. Oto nasz opis apteczki przygotowany z myślą o skitouringu:

• Apteczka w góry zimą – apteczka skitourowca

Oprócz apteczki warto wiedzieć jak udzielić pomocy poszkodowanemu koledze/koleżance:

• Pierwsza pomoc w górach. Czy wiesz jak jej udzielić?

Gogle narciarskie lub/i dobre okulary słoneczne przydadzą się podczas każdej górskiej tury, niezależnie od tego czy będzie słonecznie czy pochmurno i niezależnie od wysokości:

• W górach nie zapomnij o ochronie oczu – poradnik

Podczas wszystkich zimowych wycieczek w góry jesteśmy narażeni na odmrożenia. W niniejszym artykule opisujemy jak nie dopuścić do niebezpiecznych sytuacji oraz co zrobić, gdy znajdziemy się w tarapatach:

• Odmrożenia w górach

Nawet najlepszy sprzęt nie pomoże, jeśli nie będziemy wiedzieli jak się nim posługiwać – to kolejny truizm, ale jak najbardziej prawdziwy. W dobie rozbuchanego konsumpcjonizmu i nieustannej pogoni (za wszystkim) czasem wpadamy w pułapkę „więcej i szybciej”. Niestety to może prowadzić do tragedii. Rozsądek i doświadczenie to podstawa, tego żaden sprzęt nie zastąpi. Uzbrójmy się więc w cierpliwość, bo doświadczenie zdobywa się powoli.

• Zima w górach. Pułapki współczesności

Planowanie wycieczki

To jeden z najważniejszych momentów w życiu skitourowca. Oczywiście jest w tym zdaniu trochę przesady, ale też trochę prawdy. Po pierwsze, dokładne planowanie jest niezbędne dla bezpieczeństwa – pozwala uniknąć tarapatów. Po drugie, planowanie to czysta przyjemność.

Planując wycieczkę warto sięgnąć do dostępnych przewodników. Dla polskich gór znaleźliśmy takie:

• Polskie góry na nartach. Przewodnik skiturowy 01
• Przewodnik turysty narciarza. 50 tras w polskich górach
• Góry Izerskie, Karkonosze na nartach biegowych i tourowych (Sandra Nejranowska, Marcin Białka)
• Narciarstwo wysokogórskie w Polskich Tatrach Wysokich Karola Życzkowskiego i Józefa Wali
• Tatry. Przewodnik skitourowy Wojciecha Szatkowskiego
• Polskie Tatry Wysokie. Narciarstwo wysokogórskie (głównie jazdy skialpinistyczne w Tatrach Wysokich)
• Freeride – marzenie każdego narciarza (nie tyle przewodnik, co podręcznik)

Na naszej stronie znajdziecie też kilka propozycji:

• Gdzie wybrać się na skitoury w Polsce?
• Skiturowe wycieczki dla początkujących
• W jakie góry na skitoury?

Przewodniki to dobry punkt zaczepienia, dzięki nim poznamy specyfikę danego pasma, atrakcyjne obszary, przepisy obowiązujące na danym terenie oraz charakterystyczne dla niego zagrożenia. Wiele osób czerpie jednak satysfakcję z samodzielnego planowania trasy, takiej jest też nasze podejście. Nic nie pozwala poznać gór tak dobrze, jak godziny spędzone na przeglądaniu mapy, zdjęć satelitarnych i informacji dostępnych na forach internetowych oraz późniejsze buszowanie w terenie.

Mapy, które polecamy

• mapy.cz – do samodzielnego planowania i nawigacji w terenie (darmowa aplikacja online),
• Google Earth – częstsze aktualizacje zdjęć satelitarnych niż w mapy.cz (zarastanie polan – kluczowa sprawa),
• Apple Maps – wygodne, dokładne i wielu przypadkach najbardziej aktualne (satelita),
• traseo.pl – propozycje tras skitourowych, można znaleźć inspiracje.

Od czasu do czasu warto również zajrzeć na fora internetowe i grupy FB.

Planowanie trwa cały czas. To nie wieczór przed wyjazdem, a raczej codzienne sprawdzanie pogody, warunków, pokrywy śnieżnej, kamerek internetowych. Dzięki takiemu podejściu mamy cały czas świadomość w jaki sposób buduje się pokrywa śniegu, jak jest głęboka, z jakich warstw złożona i jak dobrze związana. Nawet jeśli kolejna wycieczka dopiero majaczy na horyzoncie, warto regularnie odwiedzać poniższe strony (podajemy przykładowe strony dla wybranych pasm górskich).

Prognozy pogody

• www.yr.no (wygodna aplikacja)
• www.mountain-forecast.com (prognoza dla różnych wysokości)
• www.meteo.pl

Komunikaty służb:

• Tatrzański Park Narodowy – TOPR
• GOPR – komunikat lawinowy dla gór poza Tatrami
• Beskidy – GOPR
• Bieszczady – GOPR
• Karkonosze – GOPR

Przykładowe kamerki internetowe:

• Pilsko
• Rysianka
• Skrzyczne
• Kasprowy Wierch

Szanuj… zieleń

Nie bez przyczyny nasze motto to „przygoda – natura – ekologia”. Jeśli chcemy się cieszyć pięknem dzikich przestrzeni naszego świata, pamiętajmy o tym by szanować przyrodę, również podczas wycieczek na fokach.

• Zielona strona Outdoor Magazynu: Bądźmy odpowiedzialni
• 7 zasad zimowego Leave No Trace
• Ślad freeridera – rozmowa z Mathieu Schaerem

Inspiracje

Redakcja OM lubi skitouring. Każdy z nas ma swój styl, każdy szuka frajdy w nieco innej sferze, ale nie raz zdarzyło nam się już wspólnie mącić nieskazitelne pokłady białego puchu. Przy takich okazjach czasem powstanie relacja z wycieczki lub inny tekst, o którym mówimy „inspiracyjny”, bo nie wiemy jak nazwać go inaczej. Może któryś z nich pomoże Wam znaleźć natchnienie:

• Skitourowe Shinrin-yoku pod Rysianką
• Livigno dla freeriderów i skiturowców
• Ostatnia tura na Pilsku [fotorelacja]
• 3 dni na fokach, czyli relacja z Dynafit Speedfit Weekend z Tuttu.pl

Red.