Biwak na dziko. Jesień

Jest jesień, w promieniach słońca ożywają kolory drzew i jest całkiem ciepło. Ale dni są krótkie, poranki mgliste i wilgotne, a wieczory długie i chłodne. Pogoda jest teraz mniej przewidywalna niż latem. Czy to oznacza, że już za późno na biwak w lesie? Na szczęście nie…

***

Rada na dobry początek

Biwak jesienią jest już pewnego rodzaju wyzwaniem. Nawet jeśli będziemy dobrze przygotowani (o tym dalej), pierwszy biwak o tej porze roku może nas trochę zaskoczyć. Może na przykład okazać się, że jest zimniej niż przypuszczaliśmy, że zmrok zapada wcześniej niż nam się wydawało, że nie wiemy co robić z czasem lub że nasz namiot – pomimo zapewnień producenta – przemaka. Dlatego dobrym pomysłem wydaje się przetestowanie swojego sprzętu i wytrzymałości w bezpiecznych warunkach. Jeśli czujecie jakąkolwiek niepewność nie ma sensu ryzykować: rozbijcie namiot w dozwolonym miejscu obok schroniska, na polu namiotowym lub w ogrodzie znajomych, którzy zaprosili Was na weekend do swojego domku letniskowego. W OM nie uczymy się survivalu, to co robimy, robimy dla przyjemności, z pewnością nie musimy rzucać się od razu na głęboką wodę. Spokojnie: z czasem i doświadczeniem nauczycie się czerpać przyjemność nawet z bardzo zimnego biwaku.

Sprzęt

Zacznijmy od spraw technicznych, których znaczenie zazwyczaj rośnie wraz z:

trudnością wycieczki/wyprawy,
wysokością n.p.m.,
długością pobytu w dziczy,
ze spadkiem temperatury i pogorszeniem pogody.

Oto lista sprzętu, który naszem zdaniem powinien zapewnić Wam komfort i bezpieczeństwo podczas jesiennego biwaku w lesie. W większości przypadków zestaw sprawdzi się również w górach typu Beskidy, jednak pamiętajcie, że nawet w niskich górach pogoda może różnić się znacznie od tego, co widzimy na nizinach. Mówimy tu o warunkach bezśnieżnych i temperaturach w nocy z zakresu 2-10 st. C.

Odzież

wygodna, oddychająca bielizna,
koszulka termiczna (kalesony na sobie lub w plecaku, w zależności od temperatury i intensywności wysiłku),
warstwa ciepła: polar, bluza, najlepiej z kapturem (nie musi być bardzo gruba jeśli mamy ciepłą kurtkę, za to dobrze jeśli będzie nieprzewiewna, tzw. softshell – jeśli nie będzie padać to w niej spędzimy większość czasu na szlaku),
średniej grubości kurtka puchowa lub kurtka z ociepliną syntetyczną (lepsza w umiarkowanych temperaturach, przy dużej wilgotności powietrza),
kurtka przeciwdeszczowa,
spodnie trekkingowe, najlepiej szybkoschnące, softshellowe (lub nawet przeciwdeszczowe),
3 pary skarpet (różnej grubości – podczas chodzenia będzie nam ciepło, ale wieczorem, nawet przy ognisku, stopy najtrudniej ogrzać),
dobre buty trekkingowe, hikingowe, niskie lub wysokie, zazwyczaj z membraną (to temat rzeka, w zależności od preferencji, aktywności, terenu, ciężaru plecaka… najbezpieczniej byłoby powiedzieć: wysokie, skórzane i z membraną, jednak nie zawsze to będzie najlepszym rozwiązaniem),
ciepłe nakrycie głowy (ważne również podczas spania – jeśli jest ryzyko przemoczenia czapki, warto mieć zapasową),
chusta typu buff (polarowa jeśli zimno),
dodatkowa bielizna / warstwa do spania (bardzo ważne – sucha, czysta odzież podnosi komfort termiczny),
rękawiczki.

Dobrze skrojona kurtka z ociepleniem syntetycznym sprawdzi się jesienią zarówno podczas biwaku, jak i aktywności (fot. outdoormagazyn.pl)

Spanie

namiot / tarp / hamak (koniecznie z podpinką i tarpem) / płachta biwakowa (na początek przygody z jesiennymi biwakami najlepszy będzie jednak namiot, w którym spokojnie się przebierzemy, a w przypadku słabej pogody w miarę komfortowo spędzimy wieczór),
śpiwór (może być syntetyczny, jednak musi być ciepły – temperatura komfortu 2 st. to minimum – nie sugeruj się tym co mówią prognozy, nocą przy ziemi będzie znacznie zimniej, na odczuwalną temperaturę ma również wpływ wiatr i wilgoć),
mata samopompujaca / materac (karimata tylko jeśli nie macie wyjścia),
poduszka turystyczna (dla wygodnych).

Ogień

zapalniczka / zapałki szturmowe,
krzesiwo,
rozpałka (w nieprzemakalnym woreczku).

Woda

butelki, bidony (pełne, min. 1,5 l – w zależności od dostępności wody),
termos (tu zdania są podzielone – jedni lubią nosić litrowy lub większy termos, inni rezygnują z termosu na rzecz przygotowywania kawy i herbaty na bierząco. Redakcja OM uważa, że przy jednodniowej wycieczce termos ma sens, przy dwu dniowej i dłuższych – nie),
filtr do wody,
kubek,
kawiarka (lub inny patent kawowy – dla miłośników kawy),
herbata, kawa, ulubiony napój (np. LYO FOOD Powder).

Nasza ulubiona “trójca” termiczna: kubek, termos i termos na ciepły posiłek. Nie bierzemy ich jednak na kilkudniowe wypady – swoje zadanie spełniłyby tylko pierwszego dnia, później tylko zajmowałyby niepotrzebnie miejsce w plecaku (fot. outdoormagazyn)

Kuchnia, jedzenie

prowiant (w zależności od liczby planowanych posiłków. Jesienią, zwłaszcza jeśli nie planujecie ognisak, dobrym pomysłem może okazać się ograniczenie do liofilizatów),
przekąski (np. orzechy, suszone owoce, chipsy z bobu),
przyprawy,
turystyczny łyżko-widelec,
kuchenka turystyczna, paliwo (w zależności od typu).

Narzędzia

nóż lub scyzoryk,
czołówka (poleca się również backup w postaci małej latarki),
łopatka do kupy,
taśma naprawcza,
dodatkowa linka (kilka metrów),
mapa, kompas, GPS,
telefon w nieprzemakalnym etui,
zapasowe bateria, powerbank,
zestaw do szycia.

Nie zapominajcie o outdoorowym “zero waste” (fot. outdoormagazyn)

Zbiór podstawowych zasad zachowania w terenie znajdziecie tutaj: Biwak na dziko. Leave No Trace.

Higiena

chusteczki, papier toaletowy (naturalny, bez zapachu i kolorów),
pasta, szczoteczka do zębów,
naturalne mydło (dla czyściochów – pamiętajcie, że im zimniej tym mniej chce się myć – przy kilkudniowych wypadach można tę kwestię pominąć).

Bezpieczeństwo

apteczka,
krem z filtrem UV,
przyjmowane leki,
środek na komary i kleszcze,
folia NRC,
ogrzewacz chemiczny,
kamizelka odblaskowa (polecana w niektórych opracowaniach).

Nastawienie mentalne

Sprawa często pomijana, może dlatego, że wiele osób ma szczęście nie ocierać się o nieprzyjemności związane z biwakowaniem w trudnych warunkach. Zazwyczaj też nie odczuwamy obciążenia psychicznego podczas krótkich wypadów – jedna czy dwie noce w namiocie, nawet jeśli pada i jest bardzo zimno, to jeszcze nie koniec świata. Zwłaszcza jeśli jesteśmy w większej grupie.

Problemy zaczynają się zazwyczaj po kilku dniach lub jeśli jesteśmy sami. Zdarza się wtedy, że zaczyna nam doskwierać brak słońca, długość wieczoru, ograniczona przestrzeń (jeśli pada i siedzimy w namiocie), brak zajęć. Jeśli jesteśmy podłamani psychicznie zimno i wilgoć bardziej dają w kość, nie mamy siły gotować, tracimy z oczu piękno przygody. Nic dziwnego, po to przeżycie może nie być ewidentnie przyjemne. Za to może być intensywne i na swój sposób piękne. Niecodzienną sytuację docenimy zachowując optymizm i siły życiowe. W takich wypadkach wzajemne wsparcie partnerów wyprawy jest kluczowe, dlatego nie polecamy (zwłaszcza na początku!) solowych przygód o tej porze roku.

Na dziko czy nie?

W zasadzie to indywidualny wybór. Nic nie stoi na przeszkodzie, by jesienią skorzystać z miejsc dozwolonych i biwakować w zupełnej dziczy. Z naszych doświadczeń wynika jednak, że gdy wieczory stają się długie, a temperatury spadają w okolice 10 st. i niżej, to absolutnym kluczem dla przyjemnego biwaku jest ognisko. O tym gdzie je rozpalić przeczytacie tutaj:

Biwak na dziko. Przepisy: noclegi i ogniska

Jesienne biwaki wymagają… outdoorowego animuszu. W przygodę trzeba wejść pewnie i energicznie, z pełną świadomością wszystkich niedogodności, które na nas niewątpliwie czekają. Wymagają odpowiedniego nastawienia psychicznego, zgranej ekipy i dobrego sprzętu. W zamian oferują niezapomniane przeżycia i intensywne doznania. Czy zawsze przyjemne? Nie. Czy warte przeżycia? Oczywiście!

Bawcie się dobrze!